Vegan τρόπος διαβίωσης και θετικές επιδράσεις στη γονιμότητα του ζευγαριού

Η αύξηση της υπογονιμότητας που έχει παρατηρηθεί στα ζευγάρια τα τελευταία χρόνια είναι ένα φαινόμενο το οποίο βασίζεται σε ένα ευρύ φάσμα παραγόντων. Ένας από αυτούς είναι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS). Οι πολυκυστικές ωοθήκες συνδέονται με την παχυσαρκία, τους ακανόνιστους εμμηνορροϊκούς κύκλους, αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης, πλήρη ανωορρηξία και υπογονιμότητα.

Διαπιστώθηκε ότι γυναίκες με το καθορισμένο σύνδρομο αντιμετώπιζαν μεγαλύτερες δυσκολίες κατά τη διάρκεια της σύλληψης, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που η ορισμένη κατηγορία γυναικών αδυνατούσε να κυοφορήσει. Ερευνητές, όπως η Gabrielle M., υποστήριξαν ότι η σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών, το οποίο ευθύνεται για την υπογονιμότητα, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη¹. Η υπόθεσή τους ήταν ότι η διατροφή, και μάλιστα μια αυστηρά χορτοφαγική vegan διατροφή, θα μπορούσε να συμβάλλει στην αποτελεσματική απώλεια βάρους και ενδεχομένως στη βελτίωση της υπογονιμότητας.

Προκειμένου να εξετάσουν αυτή τη θεωρία, σύγκριναν δύο ομάδες γυναικών με πολυκυστικές ωοθήκες. Στη μία ομάδα δόθηκε μια συνηθισμένη χαμηλή θερμιδική διατροφή, ενώ στη δεύτερη ομάδα χορηγήθηκε μια αυστηρά χορτοφαγική διατροφή για έξι μήνες. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την έρευνα δείχνουν ότι η ομάδα που ακολούθησε τη vegan διατροφή όχι μόνο έχασε περισσότερο σωματικό βάρος αλλά σημείωσε σημαντικές βελτιώσεις στη διατροφική πρόσληψη υγιεινών ουσιών, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τις πιθανότητες μιας πετυχημένης σύλληψης.

Ο επόμενος παράγοντας που συντείνει στην υπογονιμότητα των ζευγαριών είναι η σπερματική μορφολογία και ποιότητα. Λόγω των περιβαλλοντολογικών συνθηκών και ενός ανθυγιεινού τρόπου διαβίωσης, οι παράμετροι του ανθρωπίνου σπέρματος έχουν μειωθεί παγκοσμίως κατά 50 – 60%². Συγκεκριμένα, ο συνδυασμός μιας ανθυγιεινής διατροφής, της μειωμένης φυσικής δραστηριότητας, της κατανάλωσης αλκοόλ και του καπνίσματος αποτελούν πιθανούς κινδύνους για την ποιότητα του σπέρματος. Επίσης, το αυξημένο σωματικό βάρος και η παχυσαρκία μειώνουν τις σπερματικές παραμέτρους επιδρώντας στην ικανότητα σύλληψης του ζευγαριού.

Σε έρευνα που διεξήχθη στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Human Reproductive Science» το 2021, υποστηρίζεται ότι η διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη σπερματική κινητικότητα. Ειδικότερα, μια vegan διατροφή περιέχει αυξημένη ποσότητα σε αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες επηρεάζουν θετικά την ποιότητα του σπέρματος. Η κατανάλωση αντιοξειδωτικών ουσιών που περιέχονται στα φρούτα και στα λαχανικά, δηλαδή στα θεμέλια μιας vegan διατροφής, βελτιώνουν σημαντικά τις σπερματικές παραμέτρους. Αυτό συμβαίνει διότι η vegan φυτική διατροφή περιορίζει την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών οξέων και διευκολύνει την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε πρωτεΐνες και καροτενοειδή.

Μιας και έγινε αναφορά στις βιταμίνες, αξίζει να σημειωθεί ότι η κατανάλωση βιταμίνης Ε, C και Β-καροτίνης, οι οποίες βρίσκονται στα φρούτα και στα λαχανικά, έχει συνδεθεί με αυξημένο ποσοστό σπερματικής κινητικότητας τόσο σε γόνιμους όσο και «άγονους» άνδρες. Γεγονός που αποδεικνύει ότι η βελτίωση συνθηκών διαβίωσης μπορεί να αντιστρέψει σε ένα βαθμό την ελαττωματική σπερματική ποιότητα, αυξάνοντας τις πιθανότητες μιας πετυχημένης σύλληψης.

Μια vegan διατροφή σε συνδυασμό με έναν υγιεινό τρόπο διαβίωσης μπορεί σε έναν μεγάλο βαθμό να αμβλύνει το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών στις γυναίκες και να βελτιώσει την ποιότητα του σπέρματος στους άνδρες.

Περαιτέρω μελέτες στον τομέα της υπογονιμότητας σε ζευγάρια τόνισαν τη σημασία μιας vegan διατροφής και ενός υγιεινού τρόπου διαβίωσης. Πιο συγκεκριμένα, στα προτερήματα μιας vegan διατροφής ανήκουν τα εξής: διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους, μειωμένη αντίσταση στην ινσουλίνη, χαμηλότερο ρίσκο θνησιμότητας από καρδιοπάθειες και λιγότερα περιστατικά καρκίνου³. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη διατροφή χαρακτηρίζεται από υψηλότερα επίπεδα υγιεινών θρεπτικών ουσιών, π.χ. φυτικών ινών, βιταμίνης C, ποτάσιου, μαγνησίου, ακόρεστων λιπαρών οξέων (FA)⁴.

Ωστόσο, ενδέχεται να υστερεί σε σίδηρο, βιταμίνη Β12, ασβέστιο και ψευδάργυρο. Οι ενδεχόμενες ελλείψεις μπορούν να αντιμετωπιστούν πολύ εύκολα με συνδυασμό ποικίλων τροφών. Επιπρόσθετα, υποστηρίζεται ότι μια vegan διατροφή διαδραματίζει καθοριστικό παράγοντα στη μειωμένη αρτηριακή πίεση και στην αντιμετώπιση χρόνιων ασθενειών, όπως διαβήτη τύπου 2. Ένα ακόμη πλεονέκτημα της vegan διατροφής είναι η ενίσχυση του μεταβολισμού των κυττάρων του εντέρου. Επομένως, δεν τίθεται θέμα πέψης ή δυσκοιλιότητας⁵.

Έρευνα που διεξήχθη στο επιστημονικό περιοδικό «European Journal of Cell Biology» επισήμανε ότι το φαινόμενο της υπογονιμότητας επιδρά σε ένα σημαντικό ποσοστό ζευγαριών της τάξης του 12% - 20%⁶. Ερευνητές, όπως ο Ankit Jaiswal, τόνισαν ότι η υπογονιμότητα ως φαινόμενο οφείλεται κατά 1/3 των περιπτώσεων στον γυναικείο παράγοντα, 1/3 στον ανδρικό παράγοντα και 1/3 σε έναν συνδυασμό των δύο παραγόντων. Η έρευνα κατέληξε στην παρατήρηση ότι η αδυναμία σύλληψης ενδεχομένως να οφείλεται σε «sperm centriolar abnormalities».

Από όλα τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι μια vegan διατροφή σε συνδυασμό με έναν υγιεινό τρόπο διαβίωσης μπορεί σε έναν μεγάλο βαθμό να αμβλύνει το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών στις γυναίκες και να βελτιώσει την ποιότητα του σπέρματος στους άνδρες, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες σύλληψης και πετυχημένης κυοφορίας. Όμως πολλές φορές είτε παραμελείται από την ιατρική κοινότητα είτε αμφισβητείται η αποτελεσματικότητά της, μιας και ένα από τα ερωτήματα που τίθενται ξανά και ξανά είναι το ζήτημα της πρωτεΐνης. Εκφράσεις όπως: «Από πού θα πάρεις την πρωτεΐνη σου;» ακούγονται όχι μόνο από πολλούς συμπολίτες μας αλλά και από επαγγελματίες υγείας.

Η απάντηση σε αυτό το πολύ συνηθισμένο ερώτημα είναι από τα όσπρια, τα ψευδοδημητριακά (κινόα, κεχρί, φαγόπυρο), τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τους ξηρούς καρπούς και τους σπόρους. Σημαντικότερα όλων αυτών, τα προϊόντα μη τροποποιημένης και βιολογικά καλλιεργημένης σόγιας. Προϊόντα σόγιας σαν τα φυτικά γάλατα, το τόφου και το τέμπε είναι πλούσια σε πρωτεΐνη και υγιεινότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα ζωικά και γαλακτοκομικά προϊόντα.

Σε έρευνα του πανεπιστημίου του Cambridge, «The role of soy and isoflavones on women’s fertility and related outcomes an update», αναφέρεται ότι η κατανάλωση σόγιας προστατεύει από καρδιαγγειακές παθήσεις λόγω χοληστερίνης, επειδή μειώνει την αρτηριακή πίεση, βοηθά στην πρόληψη διαφόρων μορφών καρκίνου και διαβήτη και υποστηρίζει την υγεία των οστών⁷. Η ίδια έρευνα στη βιβλιογραφία της υπογραμμίζει ότι η σόγια και τα προϊόντα της έχουν ευεργετικά αποτελέσματα στη γονιμότητα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης καθώς η ομάδα παρέμβασης έδειξε χαμηλότερα ποσοστά αποβολής και αυξημένα ποσοστά εγκυμοσύνης.

Συμπερασματικά, έχει καταστεί σαφές ότι μια vegan διατροφή σε συνδυασμό με έναν υγιεινό τρόπο διαβίωσης έχει ευεργετικές επιδράσεις σε ζευγάρια που υποφέρουν από το φαινόμενο της υπογονιμότητας.‍

‍‍

Σημειώσεις:

1. Gabrielle M., Turner – Mc Grievy, Charis R. Davison, Ellen E. Wingard, Deborah L. Billings. «Low glycemic index vegan or low-calorie weight loss diets for women with polycystic ovary syndrome: a randomized controlled feasibility», Nutrition Research 34 (2014): p.552.
2. Marija Kljajic, Mohamad Eid Hammadeh, Gudrun Wagenpfeil, Simona Baus, Panagiotis Sklavounos, Erich – Franz Solomayer, Mariz Kasoha. «Impact of the Vegan Diet on Sperm Quality and Sperm Oxidative Stress Values: A Preliminary Study», Journal of human reproductive sciences 14 no.4(2022): p.365.
3. Rodrigo Chamorro, Maria F. Gonzalez, Rocio Aliaga, Valentina Gengler, Constanza Balladares, Cynthia Barrera, Karla A. Bascunan, Richard P.Bazinet, Rodrigo Valenzuela. «Diet, Plasma, Erythrocytes and Spermatozoa Fatty Acid Composition Changes in Young Vegan Men», Hoboken, Usa: John Wiley & Sons, Inc 55 no.6 (2020): p.639.
4. Ibid. p.639.
5. Ibid. p.640.
6. Ankit Jaiswal, Tatiana Baliu – Suza, Katerina Turner, Negalakshmi Nadiminity, Amarnath Rambhatla, Ashok Agarwal, Stephen A. Krawetz, James M. Dupree, Barbara Saltzman, Samantha B. Schon, Tomer Avidor – Reiss. «Sperm centriole assessment identifies male factor infertility in couples with unexplained infertility – a pilot study», European Journal of Cell Biology 1 no.3 (2022): p.2.
7. Gianluca Rizzo, Alessandra Feraco, Maximilian Andreas Storz, Mauro Lombardo. «The role of soy and soy isoflavones on women’s fertility and related outcomes an update», Journal of nutritional science, Cambridge University Press 11 (2022): p.12

‍Βιβλιογραφία:

1. Chamorro Rodrigo, Gonzalez Maria F, Aliaga Rocio, Gengler Valentina, Balladares Constanza, Barrera Cynthia, Bascunan Karla A, Richard P, Valenzuela Rodrigo. «Diet, Plasma, Erythrocytes and Spermatozoa Fatty Acid Composition Changes in Young Vegan Men», Hoboken, Usa: John Wiley & Sons, Inc 55 no.6 (2020): p.639-648.
   ‍
2. Jaiswal Ankit, Baliu – Suza Tatiana, Turner Katerina, Nadiminity Negalakshmi, Rambhatla Amarnath, Agarwal Ashok, Krawetz StephenA., Dupree James M., Saltzman Barbara, Schon Samatha B., Avidor – Reiss Tomer. «Sperm centriole assessment identifies male factor infertility in couples with unexplained infertility – a pilot study», European Journal of Cell Biology 1 no.3 (2022): p. 151243-151243.
   ‍
3. Kljajic Marija, Hammadeh Mohamad, Wagenpfeil Gudrun, Baus Simona, Sklavounos Panagiotis, Solomayer Erich - Franz, Kasoha Mariz. «Impact of the Vegan Diet on Sperm Quality and Sperm OxidativeStress Values: A Preliminary Study», Journal of human reproductivesciences 14 no.4 (2022): p. 365-371.
   ‍
4. Rizzo Gianluca, Feraco Alessandra, Storz AndreasMaximilian, Lombardo Mauro. «The role of soy and soy isoflavones on women’s fertility and related outcomes an update», Journal of nutritional science, Cambridge University Press 11 (2022): p.e 17-e17.
   ‍
5. Turner – McGrievy, Gabrielle M, Davison Charis R, Wingard Ellen E, Billings Deborah L. «Low glycemic index vegan or low-calorie weight loss diets for women with polycystic ovary syndrome: a randomized controlled feasibility», Nutrition Research 34 (2014): p.552-558.

‍